Windows 128-bit: Bilgisayarınızı sonsuza dek değiştirecek sıçrama ⚡

Windows 128-bit: Uzmanların size söylemediği gizem 🤯

İşletim sistemleri ve işlemciler, on yıllar içinde büyüleyici bir evrim geçirdi. 1980'lerde 8 bit mimarilerden, 1990'larda 16 bit ve 32 bit mimarilere, 2000'lerin ilk on yılında ise 64 bit mimarilerin baskın hale gelmesine kadar. Tüketicilere yönelik ilk 64-bit Windows'un, Windows XP Professional x64 Edition'ın piyasaya sürülmesinden bu yana 20 yıldan fazla zaman geçtiPeki neden Windows'un 128 bitlik bir sürümü henüz yok? 🤔

Bu soruyu cevaplamak için, işletim sistemlerinin işlemcilerle ve bit kapasiteleriyle nasıl etkileşim kurduğunu anlamak önemlidir. Örneğin, 64 bit bir işletim sisteminin düzgün çalışması için 64 bit işlemciye ihtiyacı vardır. Dolayısıyla 128-bit Windows için uyumlu bir 128-bit işlemciye ihtiyacımız olacak.

64 bit işlemciler ve işletim sistemleri: tarihsel bir örnek

Microsoft, 2006 yılında Windows Vista'yı 64 bit işletim sistemi haline getiren güncellemeyi yayınladı. Ancak o dönemde 64 bit uyumlu işlemciler henüz kitle pazarına girmeye başlamıştı. AMD, 2003 yılında Athlon 64 işlemcileriyle buna öncülük ettiIntel ise 2004 yılında 64-bit Pentium 4 ile bunu takip etti.

Bu şunu gösteriyor ki 128 bit işletim sistemine sahip olabilmeniz için öncelikle 128 bit işlemciye sahip olmanız gerekirMevcut donanımlarda çalışamayan yazılımlar geliştirmek ne pratik ne de verimlidir. O dönemde, 64 bit işlemciler Windows Vista ve diğer sistemlerin bu mimariyi desteklemesinin yolunu açmıştı.

Windows XP Professional x64 Edition, 2005 yılında piyasaya sürülen ilk 64 bit uyumlu profesyonel tüketici işletim sistemiydi. Bu teknolojiyi genel pazarda popüler hale getiren Windows Vista 64-bit'ti.

Büyük sıçrama: Megabaytlardan gigabaytlara RAM

İşletim sistemlerinde bit sayısını artırmamızın temel nedeni daha büyük miktarda RAM'i yönetme ihtiyacıUygulamalar ve video oyunları giderek daha zorlu gereksinimlere doğru evrildi ve daha fazla kaynak talep etti.

1980'lerde, 8 MB RAM En iyi deneyimi yaşamak için yeterliydi. 90'larda, 32 MB Temel görevler için standart hale geldiler. 2000 ile 2010 yılları arasında bellek ihtiyacı hızla arttı: 128 MB'tan 4 GB'a çıktık ve standart bir PC'de gereken kapasiteyi 40 katına çıkardık. Bu sıçrama, Windows Vista gibi 64 bit sistemlerin benimsenmesinde kilit rol oynadı.

O zamandan beri büyüme istikrara kavuştu. Örneğin, 8 GB RAM 2012 yılında yaygınlaşmaya başlayan bu cihazlar, 2025 yılında bile birçok günlük iş ve oyun için yeterli olmaya devam ediyor.

Windows ve 64 bit işlemcilerin özellikleri ve avantajları

64 bit Windows, ev bilgisayarlarında bir dönüm noktası oldu. Bir işletim sistemi, boyutu doğrudan bit sayısına bağlı olan veri bloklarına dayanır. Bit sayısı arttıkça blok boyutu da büyür ve RAM adreslenebilirliği artar.

Bu, aralarındaki tipik ilişkidir bitler ve bellek desteklenen maksimum:

• 8 bit işletim sistemleri: 256 bayta kadar RAM.
• 16 bit işletim sistemleri: 64 KB'a kadar RAM.
• 32 bit işletim sistemleri: 4 GB'a kadar RAM.
• 64 bit işletim sistemleri: 18 eksabayta kadar RAM.

Birimleri daha iyi anlamak için şunları hatırlayalım:

• 1 KB = 1,024 bayt
• 1 MB = 1.024 KB
• 1 GB = 1,024 MB
• 1TB = 1.024GB
• 1 PB = 1,024 TB
• 1 EB = 1.024 PB

4 GB'tan 18 eksabayta çıkan bu sıçrama, bellek yönetimi açısından teorik olarak devrim niteliğinde olup, daha karmaşık görevleri, gelişmiş uygulamaları ve 32 bit sistemlerde çalıştırılamayan grafik yoğunluklu oyunları destekliyor.

Ayrıca, 64 bit işlemciler, verileri saat döngüsü başına 64 bitlik bloklar halinde işleyerek karmaşık hesaplamalar ve işlemlerde performansı önemli ölçüde artırabilir. Gelişmiş güvenlik özellikleri içerirler, örneğin: Veri Yürütme Engelleme (DEP)Çekirdek Yama Koruması ve sağlama toplamları kullanılarak yapılan bütünlük doğrulaması, sistemi tehditlere karşı güçlendirir. 16 bit alt sistemlere yönelik desteğin kaldırılması da eski güvenlik açıklarına karşı korumayı artırır.

İşlemcideki bitler gerçekte ne anlama geliyor?

32, 64 veya 128 bit işlemcilerden bahsettiğimizde, aynı anda işleyebilecekleri verinin büyüklüğünden ve işleyebilecekleri bellek adresi sayısından bahsediyoruz.

Bir bit, bilgisayardaki en küçük bilgi birimidir ve ikili bir durumu temsil eder: 0 veya 1. 8 bitlik bir işlemci en fazla 255 farklı değerle (2^8 - 1) çalışabilirken, 32 bitlik bir işlemci en fazla 255 farklı değeri işleyebilir. 4.294.967.295 değer64 bit işlemciler astronomik rakamları işleyebilir, 18.446.744.073.709.551.615 değer.

Şimdi, neredeyse hayal edilemeyecek kadar büyük bir sayıyı adresleyebilen 128 bitlik bir işlemciyi hayal edin: 340.282.366.920.938.463.463.374.607.431.768.211.455 değerBu üstel sıçrama, söz konusu donanımın sahip olabileceği muazzam kapasiteyi açıkladığı gibi, geliştirilmesi ve kullanımının gerektireceği büyük teknik karmaşıklığı da açıklıyor.

128-bit Windows ne gibi değişiklikler getirecek?

Görsel olarak, 128 bit Windows, 64 bit sürümüyle neredeyse aynı olacaktır. Temel fark, döngü başına 128 bite kadar büyük miktarda bellek ve veriyi yönetin ve işleyin.

Teorik olarak, şu kadarını kaldırabilir: 17.000 trilyon yottabayt Verinin astronomik bir değeri. Bağlamına göre, bir yottabayt 1.024 zettabayta, yani 1.024 eksabayta eşittir. Yottabayt, astronomideki "ışık yılı" ile karşılaştırılabilecek, veri ölçümünde kullanılan en yüksek birimdir.

Ayrıca, gücünü tam olarak kullanabilmek için 128 bitlik bir işlemciye ihtiyaç duyacaktır; bu da hız ve güvenlikte iyileştirmeler anlamına gelecektir; özellikle de şu anda AVX-512 talimatlarını kullananlar gibi, döngü başına yüksek miktarda işlem gerektiren çok özel işlerde faydalıdır.

Neden 128-bit işlemciler veya Windows sürümleri yok?

Bunun temel nedeni basit: Henüz ihtiyaç duyulmuyorTeknik olarak mümkün olsalar da, teknik ve ekonomik kısıtlamalar nedeniyle bugün geliştirilmeleri pratik olmayacaktır. RAM'i petabayt veya yottabayt olarak yönetmek için donanımın muazzam bir şekilde gelişmesi gerekecektir.

Şu anda çoğu kullanıcı arasında 16 ve 32 GB RAMEn gelişmiş anakartlar 256 GB'a kadar desteklerken, profesyonel ortamlarda soket başına 2-6 TB'a kadar çıkabiliyor. Süper bilgisayarlarda ise eksabayt sınırı yakın zamanda aşıldı.

Mevcut işlemciler, belirli işlemlerde (örneğin döngü başına 512 bit işleyen Ryzen 9000'deki AVX-512 gibi) 64 bitten büyük verileri işleyebilen esnek tasarımları zaten bünyesinde barındırıyor ve tüm mimariyi değiştirmeye gerek kalmıyor.

Ayrıca, 128 bitlik bir sisteme geçiş, uyumsuzluklar, yazılım ve donanım desteğindeki karmaşıklıklar ve çok sayıda sürücünün yeniden yazılması gereksinimi gibi zorluklar ortaya çıkarır; bu da kısa veya orta vadede belirgin faydalar sağlamadan büyük bir yatırım anlamına gelir.

Şu anda hiçbir uygulama genel kullanım için 128 bit işletim sistemine ihtiyaç duymamaktadır. Bilimsel araştırma veya şifreleme gibi alanlar belirli 128 bit işlemleri kullanır, ancak bunlar özel kütüphaneler kullanan 64 bit sistemlerde çalışır.

Bu, gelecekte Windows veya 128 bit işlemciler görmeyeceğimiz anlamına gelmiyor. RISC-V mimarisi bu olasılığı şimdiden öngörüyor, ancak önümüzde onlarca yıl var. Bilgisayar bilimi bize akıl almaz gelişmelerin hızla gerçekleşebileceğini gösterdi, ancak şimdilik... 128 bit'e geçiş henüz uzak bir ufukta.

İlginç bir paralellik: 20 yıl önce kimse birkaç gigabayt RAM'li bilgisayarlar hayal edemezdi, bugün ise bu normal. Beklenmedik bir teknolojik dönüm noktasının etkisiyle işlemcilerdeki ve işletim sistemlerindeki bitlerde de benzer bir durum yaşanabilir. ⏳

Şimdilik gerçek şu ki 64-bit işletim sistemleri ve işlemciler önümüzdeki onyıllar boyunca hakimiyetini sürdürecek.performans, uyumluluk ve maliyet arasında optimum dengeyi sunar.